Μπορεί να μιλάμε σχεδόν καθημερινά για την ισότητα των φύλων και για τα βήματα της πολιτείας προς αυτή την κατεύθυνση αλλά φαίνεται πως ακόμα ο δρόμος είναι πολύ μακρύς για να επέλθει η ισότητα, τουλάχιστον η μισθολογική.

Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων στην ΕΕ ανέρχεται στο 14,1%, ενώ έχει αλλάξει ελάχιστα την τελευταία δεκαετία. Αυτό σημαίνει ότι οι γυναίκες κερδίζουν 14,1% κατά μέσο όρο λιγότερα ανά ώρα από τους άνδρες συναδέλφους τους. Θα έπρεπε δηλαδή οι γυναίκες να εργαστούν δύο έξτρα μήνες για να βγάλουν όσα βγάζει ο άντρας σε έναν χρόνο.

Παράλληλα, σύμφωνα με την Eurostat, πέρα από το μισθολογικό χάσμα, άνω του 10% είναι και το χάσμα απασχόλησης. Συγκεκριμένα στην Ευρώπη, το 2019 εργάζονταν το 67,3% των γυναικών, αλλά το 79% των ανδρών.

Γιατί οι γυναίκες κερδίζουν λιγότερα;

Το μισθολογικό χάσμα έγκειται σε ένα ευρύτερο κύκλο ανισοτήτων που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες, μεταξύ των οποίων οι ώρες εργασίας, ο μισθός, και η ανέλιξη.

Παράγοντας που αυξάνει το μισθολογικό gap είναι η συσσώρευση των γυναικών σε συγκεκριμένα επαγγέλματα και σε συγκεκριμένα «σκαλοπάτια» της ιεραρχίας. Συγκεκριμένα το 24% του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων σχετίζεται με την υπερεκπροσώπηση των γυναικών σε τομείς σχετικά χαμηλά αμειβόμενους, όπως η περίθαλψη, η υγεία και η εκπαίδευση.

Οι καθαρά «γυναικείες» δουλειές είναι οι πιο κακοπληρωμένες

Παράλληλα ενώ πληρώνονται λιγότερο, σύμφωνα με την Eurostat, οι γυναίκες δουλεύουν περισσότερες ώρες εβδομαδιαίως, ενώ ταυτόχρονα αφιερώνουν πολύ χρόνο και σε απλήρωτη εργασία. Δηλαδή μια γυναίκα, όταν γεννήσει παίρνει «Χ» μέρες αδείας, γεγονός που μπορεί να περιορίσει την σταδιοδρομία της. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η ΕΕ προωθεί την ισότιμη κατανομή των γονικών αδειών, την επαρκή δημόσια παροχή υπηρεσιών παιδικής μέριμνας και τις κατάλληλες εταιρικές πολιτικές σχετικά με τις ευέλικτες ρυθμίσεις του χρόνου εργασίας.

Στατιστικά μιλώντας μόλις το 8% των CEO των κορυφαίων εταιρειών είναι γυναίκες. Ωστόσο, το επάγγελμα με τις μεγαλύτερες διαφορές στις ωριαίες αποδοχές στην ΕΕ είναι οι διευθυντές, με 23% χαμηλότερες αποδοχές για τις γυναίκες από ό,τι για τους άνδρες.

Δυστυχώς, ακόμα οι γυναίκες κερδίζουν λιγότερα από τους άνδρες για ίση εργασία ή εργασία ίσης αξίας, ακόμη και αν η αρχή της ίσης αμοιβής κατοχυρώνεται στις Ευρωπαϊκές Συνθήκες (άρθρο 157 ΣΛΕΕ) από το 1957.

Το μεγαλύτερο μέρος του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των δύο φύλων παραμένει αναιτιολόγητο στην ΕΕ και δεν μπορεί να συνδεθεί με χαρακτηριστικά του εργαζομένου ή του χώρου εργασίας, όπως η εκπαίδευση, το επάγγελμα, ο χρόνος εργασίας ή η οικονομική δραστηριότητα για την οποία εργάζεται το άτομο. Περισσότερη διαφάνεια στις αμοιβές θα βοηθούσε στην αποκάλυψη αδικαιολόγητων μισθολογικών διαφορών με βάση το φύλο για ίση εργασία ή εργασία ίσης αξίας και θα βοηθούσε τα θύματα των μισθολογικών διακρίσεων να αναζητήσουν επανόρθωση και να επιβάλουν το δικαίωμά τους στην ίση αμοιβή.

Σημειώνεται ότι σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη και στις 27 χώρες τις ΕΕ έδειξε ότι το 17.2% των εργαζόμενων γυναικών βρίσκεται πολύ κοντά στα όρια της φτώχειας.

Διαφορές μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.

Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων κυμαίνεται από λιγότερο από 5% στο Λουξεμβούργο, την Ιταλία και τη Ρουμανία έως περισσότερο από 19% στην Αυστρία, τη Γερμανία, τη Λετονία και την Εσθονία. Στις περισσότερες χώρες, το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων μειώνεται, ενώ σε ορισμένες αυξάνεται.

Ωστόσο, ένα χαμηλότερο μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων σε ορισμένες χώρες δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η αγορά εργασίας σε αυτήν τη χώρα είναι πιο ισότιμη μεταξύ των φύλων. Ένα χαμηλότερο μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων μπορεί να συμβεί σε χώρες με χαμηλότερο ποσοστό απασχόλησης γυναικών, όπου ως επί το πλείστον γυναίκες με υψηλότερο δυναμικό εισοδήματος (π.χ. καλύτερα μορφωμένες) εισέρχονται στην αγορά εργασίας.

Το μισθολογικό χάσμα των φύλων στην Ελλάδα

Σύμφωνα με την Eurostat, στην Ελλάδα το μισθολογικό gap έχει οριστεί στο 10,4% (μέτρηση του 2018) υπερ των αντρών.

Οι κύριοι λόγοι του χάσματος είναι οι εξής:

• Κακοπληρωμένη εργασία
• Απλήρωτες υπερωρίες
• Λιγότερες θέσεις ευθύνης
• Περισσότερα διαλείμματα (πχ. γέννα)

Ωστόσο αν και το 90% των Ευρωπαίων πιστεύει πως είναι άδικη η κακοπληρωμένη εργασία των γυναικών, μόλις το 51% πιστεύει ότι πραγματικά αυτό υφίσταται στην εταιρεία που εργάζονται.

Τα καλά νέα είναι ότι η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις χώρες με το μικρότερο μισθολογικό χάσμα. Την πρωτιά βέβαια κατέχει το Λουξεμβούργο με 1.3%, ενώ στην χειρότερη θέση βρίσκονται οι Αυστρία (19.9), η Λετονία (21.2%) και η Εστονία (21.7%).