Αυτά τα λεγόμενα «μικρόβια Μαθουσάλα» μπορούν να παραμείνουν αδρανή στο έδαφος και στα σώματα κατεψυγμένων ζώων για δεκάδες χιλιάδες χρόνια.

Αλλά καθώς το κλίμα θερμαίνεται και το μόνιμο στρώμα πάγου ξεπαγώνει, οι επιστήμονες ανησυχούν τώρα ότι οι αρχαίες ασθένειες μπορεί να μολύνουν τους ανθρώπους.

Ο συν-συγγραφέας Δρ Khaled Abass, του Πανεπιστημίου της Sharjah, λέει: «Η κλιματική αλλαγή δεν λιώνει μόνο τους πάγους, αλλά και τα εμπόδια μεταξύ οικοσυστημάτων, ζώων και ανθρώπων.

«Η απόψυξη του μόνιμου πάγου θα μπορούσε ακόμη και να απελευθερώσει αρχαία βακτήρια ή ιούς που έχουν παγώσει για χιλιάδες χρόνια».

Για πάνω από μια δεκαετία, οι επιστήμονες γνώριζαν ότι τα βακτήρια και οι ιοί που έχουν παγώσει στην Αρκτική θα μπορούσαν ακόμα να έχουν τη δυνατότητα να μολύνουν ζωντανούς οργανισμούς.

Το 2014, οι επιστήμονες απομόνωσαν ιούς από το μόνιμο στρώμα πάγου της Σιβηρίας και έδειξαν ότι θα μπορούσαν ακόμα να μολύνουν ζωντανά κύτταρα παρά το γεγονός ότι ήταν παγωμένα για χιλιάδες χρόνια.

Ομοίως, το 2023, οι επιστήμονες αναβίωσαν με επιτυχία έναν ιό αμοιβάδας που είχε παγώσει για 48.500 χρόνια.

Ωστόσο, οι κίνδυνοι δεν περιορίζονται στις μόνιμα παγωμένες περιοχές, καθώς αδρανή παθογόνα μπορούν επίσης να βρεθούν σε μεγάλα σώματα πάγου, όπως οι παγετώνες.

Πέρυσι, οι επιστήμονες βρήκαν 1.700 αρχαίους ιούς που κρύβονται βαθιά μέσα σε έναν παγετώνα στη δυτική Κίνα, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν άγνωστοι.

Οι ιοί χρονολογούνται πριν από 41.000 χρόνια και έχουν επιβιώσει από τρεις μεγάλες μετατοπίσεις από το κρύο στο θερμό κλίμα.

Ενώ αυτοί οι ιοί είναι ασφαλείς όσο παραμένουν θαμμένοι στο μόνιμο στρώμα του πάγου, η μεγάλη ανησυχία για τους επιστήμονες του κλίματος είναι ότι μπορεί να μην παραμείνουν έτσι για πολύ.

Όταν ο πάγος ή το μόνιμο στρώμα πάγου διαταράσσεται ή λιώνει, τυχόν μικρόβια στο εσωτερικό απελευθερώνονται στο περιβάλλον - πολλά από τα οποία θα μπορούσαν να είναι επικίνδυνα.

Για παράδειγμα, οι ερευνητές ανακάλυψαν έναν αρχαίο συγγενή του ιού της αφρικανικής πανώλης των χοίρων, τον λύκο Pacmanvirus, που βρέθηκε να ξεπαγώνει από τα 27.000 ετών έντερα του κατεψυγμένου λύκου της Σιβηρίας.

Παρά το γεγονός ότι είχε καταψυχθεί από τη Μέση Λίθινη Εποχή, αυτός ο ιός ήταν ακόμα ικανός να μολύνει και να σκοτώνει αμοιβάδες στο εργαστήριο.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι τέσσερα sextillion - δηλαδή τέσσερα ακολουθούμενα από 21 μηδενικά - κύτταρα διαφεύγουν από το μόνιμο στρώμα του πάγου κάθε χρόνο με τους τρέχοντες ρυθμούς.

Ενώ οι ερευνητές εκτιμούν ότι μόνο ένα στα 100 αρχαία παθογόνα θα μπορούσε να διαταράξει το οικοσύστημα, ο τεράστιος όγκος των μικροβίων που διαφεύγουν καθιστά ένα επικίνδυνο περιστατικό πιο πιθανό.

Το 2016, για παράδειγμα, σπόρια άνθρακα διέφυγαν από ένα κουφάρι ζώου που είχε καταψυχθεί στο μόνιμο στρώμα πάγου της Σιβηρίας για 75 χρόνια, αφήνοντας δεκάδες νοσηλευόμενους και ένα παιδί νεκρό.

Ωστόσο, ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι ότι η ασθένεια εγκαθίσταται στον ζωικό πληθυσμό, όπου η αυξανόμενη επαφή με τον άνθρωπο καθιστά πιο πιθανό ότι η ασθένεια θα μεταπηδήσει στον άνθρωπο ως «ζωονοσογόνος» ασθένεια.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, περίπου τα τρία τέταρτα όλων των γνωστών ανθρώπινων λοιμώξεων είναι ζωονοσογόνες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που βρίσκονται στην Αρκτική.

Εάν μια ζωονοσογόνος ασθένεια προέκυψε από μια αδρανή κατάσταση στην παγωμένη Αρκτική, το σώμα μας μπορεί να μην έχει τις άμυνες που απαιτούνται για την καταπολέμηση μιας λοίμωξης.

Αυτός ο τύπος λοίμωξης θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια ιδιαίτερα επικίνδυνη και δύσκολο να ελεγχθεί πανδημία.

Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι οι περιοχές της Αρκτικής είναι ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο σημείο εκκίνησης για μια πανδημία, καθώς η περιοχή έχει τόσο λίγη ιατρική υποδομή.

Οι υπηρεσίες υγείας και έρευνας είναι περιορισμένες, πράγμα που σημαίνει ότι μια ασθένεια μπορεί να εξαπλωθεί ευρέως πριν οι αρχές έχουν την ευκαιρία να αντιδράσουν.

Ήδη, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι ζωονοσογόνες ασθένειες όπως ο αιμορραγικός πυρετός Hantavirus και το παράσιτο Toxoplasma gondii έχουν εξαπλωθεί σε όλη την περιοχή της Αρκτικής.