Προ των πυλών είναι η έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) για προληπτικούς ψεκασμούς και άλλα μέτρα στα αεροδρόμια της χώρας μας όπου ο πληθυσμός του ασιατικού κουνουπιού «τίγρης» βρίσκεται στο … κόκκινο.

Σύμφωνα με όσα ανέφεραν ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, και άλλοι ειδικοί του Οργανισμού σε προχθεσινή ημερίδα με αντικείμενο επίκαιρα θέματα Δημόσιας Υγείας, η ΚΥΑ είναι στα νομικά τμήματα των αρμόδιων υπουργών προκειμένου να δοθεί το «πράσινο φως» για να «πέσουν» οι υπογραφές. Μπορεί αυτή η περίοδος να μην είναι συνδεδεμένη με τσιμπήματα κουνουπιών και μετάδοση ασθενειών από αυτά, ωστόσο οι επιστήμονες έχουν εκπέμψει sos για κουνούπια … παντός καιρού αφού εντοπίζονται και τον χειμώνα. Επιπλέον, ο ΕΟΔΥ και τα συναρμόδια Υπουργεία οχυρώνουν τη χώρα ενόψει του ερχόμενου καλοκαιριού, μιας και οι θερμοκρασίες όσο πάνε και ανεβαίνουν με σημαντική επίπτωση σε ό,τι αφορά στις μεταδιδόμενες μέσω των κουνουπιών ασθένειες.

Βασιζόμενος σε διεθνή δεδομένα, ο ΕΟΔΥ, με ενίσχυση του διαθέσιμου προϋπολογισμού, έχει καταρτίσει και υλοποιεί διευρυμένο πρόγραμμα ενισχυμένης εντομολογικής επιτήρησης, μέσω της ανάπτυξης ενός δικτύου συνεργασίας με φορείς του δημοσίου ή του ευρύτερου δημοσίου τομέα, με επέκταση του δικτύου παγίδων παρακολούθησης των κουνουπιών, με τυποποιημένη μεθοδολογία και πρωτόκολλα και αντιπροσωπευτική γεωγραφική κατανομή. Το πρόγραμμα υλοποιείται υπό τον συντονισμό του ΕΟΔΥ σε συνεργασία με το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, τον Οργανισμό ΕΛΓΟ Δήμητρα, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και το Πανεπιστήμιο Πατρών.

Η επιτήρηση αυτή έχει στόχο τον έγκαιρο εντοπισμό τυχόν νέων για τη χώρα μας ειδών κουνουπιών, καθώς και την παρακολούθηση των πληθυσμών των ειδών με υγειονομική σημασία. Τα δεδομένα αυτά θα είναι άμεσα διαθέσιμα στις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης που είναι αρμόδιες για τη διαχείριση των κουνουπιών, για τη στοχευμένη και έγκαιρη εφαρμογή μέτρων ελέγχου σε τοπικό επίπεδο.

Ανάμεσα στα μέτρα είναι οι προληπτικοί ψεκασμοί σε αεροδρόμια περιοχών όπου είναι εγκατεστημένο το ασιατικό κουνούπι «τίγρης» (Aedes albopictus), ικανός διαβιβαστής Δάγκειου πυρετού. Αξίζει να σημειωθεί πως τα μέτρα έχουν σκοπό και τον έγκαιρο έλεγχο τυχόν εισαγωγής του κουνουπιού Aedes aegypti, συγγενούς είδους με το ασιατικό κουνούπι τίγρης, το οποίο είναι ο ικανότερος διαβιβαστής του Δάγκειου πυρετού και των άλλων ιών (Τσικουνγκούνια και Ζίκα). Το Aedes aegypti δεν έχει βρεθεί ακόμη στην Ελλάδα, ωστόσο εκφράζονται φόβοι ότι είναι πιθανόν να εισαχθεί.

Ειδικότερα, σύμφωνα με όσα επεσήμανε ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, οι υπολειμματικοί ψεκασμοί, όπως λέγονται, θα γίνονται στοχευμένα στα αεροπλάνα. Οι ποσότητες, ο τρόπος, οι ουσίες και τα μέτρα προφύλαξης αναφέρονται αναλυτικά στην ΚΥΑ. Ακολουθούν, πάντως, τις κατευθυντήριες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Ο ψεκασμός θα γίνεται σε επιφάνειες και η δράση του είναι υπολειμματική, δηλαδή διαρκεί περίπου 8 εβδομάδες και εάν κάτσει επάνω το επικίνδυνο κουνούπι πεθαίνει.

Ο ΕΟΔΥ συστήνει ήδη τη λήψη μέτρων σε ταξιδιώτες που επισκέπτονται ενδημικές στο Δάγκειο πυρετό χώρες του εξωτερικού. Συγκεκριμένα, καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού τους στην ενδημική χώρα/ περιοχή και για τουλάχιστον τρεις εβδομάδες μετά από την επιστροφή τους στην Ελλάδα πρέπει να κάνουν χρήση εγκεκριμένων εντομοαπωθητικών σώματος (στο δέρμα και πάνω από τα ρούχα) και περιβάλλοντος. Αυτά μπορεί να είναι οι σήτες, οι κουνουπιέρες, τα κλιματιστικά και οι ανεμιστήρες. Συνιστάται επίσης η χρήση μακριών ρούχων που καλύπτουν όσο το δυνατόν περισσότερο το σώμα.

Ο Δάγκειος πυρετός

Ο Δάγκειος είναι η πιο σημαντική ιογενής νόσος που μεταδίδεται με κουνούπια, σε παγκόσμιο επίπεδο, με δεκάδες εκατομμύρια κρούσματα και δεκάδες χιλιάδες θανάτους ετησίως. Eνδημεί σε περισσότερες από 100 τροπικές και υποτροπικές χώρες, σε αστικές και ημι-αστικές περιοχές, στην Αμερικανική ήπειρο, την Καραϊβική, την Ασία, την Αφρική και τον Δυτικό Ειρηνικό. Σε παγκόσμιο επίπεδο, καταγράφεται τα τελευταία δύο έτη μία δραματική αύξηση κρουσμάτων Δάγκειου πυρετού, με περισσότερα από 5 εκατομμύρια κρούσματα να έχουν καταγραφεί ήδη μέσα στο 2024, έχοντας σημάνει συναγερμό στην παγκόσμια κοινότητα δημόσιας υγείας.

Η παρουσία του Aedes albopictus (ασιατικό κουνούπι «τίγρης») ανά την Ελλάδα

Στην Ευρώπη, ο Δάγκειος αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη αιτία εμπυρέτου (μετά την ελονοσία) σε ταξιδιώτες που επιστρέφουν από τροπικές-υποτροπικές χώρες. Επιπλέον, τα τελευταία έτη, σε άλλες χώρες της νότιας Ευρώπης (κυρίως Γαλλία και Ιταλία) καταγράφηκαν κατ’ εξακολούθηση συμβάντα εγχώριας μετάδοσης Δάγκειου πυρετού και Chikungunya, με κουνούπια Aedes albopictus, τα οποία μολύνθηκαν από μεταδοτικούς ταξιδιώτες. Μάλιστα, τα δύο τελευταία έτη, καταγράφηκε ιδιαίτερα αυξημένος αριθμός εγχώριων κρουσμάτων Δάγκειου σε Γαλλία και Ιταλία. Στη χώρα μας, τα τελευταία έτη έχουν καταγραφεί μόνο εισαγόμενα περιστατικά αυτών των νοσημάτων, σε περιορισμένο αριθμό, σε ταξιδιώτες που είχαν έρθει από ενδημικές χώρες του εξωτερικού.